معرفی رشته داروسازی

متن این مصاحبه به شرح زیر است:

۱- توضیح کلی در مورد رشته و گرایش‌های مختلف آن (توصیف اجمالی)
رشته‌ی داروسازی ارتباط تنگاتنگی با رشته‌ی پزشکی دارد و جزئی از زنجیره‌ی درمان است که نقش خیلی مهمی دارد. اگه بخوام به صورت خیلی ساده توضیح بدم، رشته‌ی داروسازی به صورت حرفه‌ای برای این ایجاد شد که اون گپی که بین رشته‌ی پزشکی و بیماران وجود دارد رو پر بکند. زیرا اولا پزشکان درباره‌ی داروها اطلاعات کافی ندارند و خیلی اوقات نمیتوانند همه‌ی مسائل رو به بیماران توضیح دهند.
برخلاف تصور عمومی که با شنیدن رشته‌ی داروسازی به یاد داروخانه می‌افتند، این رشته گرایش‌های متعددی دارد که نشان دهنده‌ی ماهیت چندبعدی این رشته است.
برای مثال شیمی دارویی، گیاهان دارویی، سم شناسی، داروسازی، فارموکولوژی، بیوتکنولوژی، بالینی و گرایش‌های دیگری که در سال‌های اخیر ایجاد شده‌اند و با استقبال کمتری مواجه شده‌اند مثل داروسازی هسته‌ای، اقتصاد و مدیریت دارو و نانوفناوری.
در رشته‌ی شیمی دارویی متخصصینی تربیت می‌شوند که دانش قوی شیمی به خصوص شیمی آلی داشته باشند تا با استفاده از ترکیب‌های شیمیایی و گروه عاملی های فعال آن، مواد موثر دارویی را طراحی بکند.
رشته‌ی گیاهان دارویی هم در رابطه با تولید مواد موثر دارویی با منشا گیاهی است.
در گرایش سم شناسی عناصر و ترکیبات سمی را که بالقوه می‌توانند سمی باشند را مورد مطالعه قرار می‌دهند. همچنین علایمی که ناشی از مسمومیت ها در تماس با موارد سمی بوجود می‌ایند را بررسی می‌کنند.

۲- دروس دبیرستانی شبیه رشته (جهت دید گرفتن داوطلبان نسبت به رشته)
داروسازی تلفیقی از شیمی و فیزیک و زیست و علوم بالینی است. در رشته‌ی داروسازی محاسبات ریاضی هم وجود دارد ولی نه در سطح رشته‌های مهندسی. داوطلبان شیمی خوبی باید داشته باشند ولی اگر پایه‌ی شیمی آن ‌ها قوی نیست هم مشکل چندانی ندارد زیرا واحد‌های شیمی زیادی در دانشگاه می‌گذرانند.

۳- شباهت و تفاوت با سایر رشته‌ها (مثلا تفاوت شیمی‌و مهندسی شیمی‌در چیست؟ یا شباهت مکانیک و هوافضا چقدر است؟)
در گرایش‌های تخصصی جداگانه متفاوت است. مثلا اگر گرایش بالینی انتخاب شود، به پزشک متخصص داخلی نزدیک می‌شود و می‌تواند بیمار را ویزیت کند. یا مثلا اگر گرایش داروسازی صنعتی را انتخاب کند با بچه‌های شیمی مشترکات زیادی خواهند داشت.
۴- توضیح در مورد چارت درسی (دروس سخت، آسان، مهم، بی ربط به رشته و …)

داروسازی حدود ۲۱۲ تا ۲۲۰ واحد دارد که بسته به دانشگاه‌ متفاوت است ولی خب به صورت حدودی ۵.۵ تا ۶ سال ممکن است طول بکشد. دروس داروسازی نسبت به پزشکی سخت تر است ولی حجم و مشغولیت کمتری دارد. بعد از اتمام درس دوسال دانشجویان طرح می‌گذرانند که در ادامه توضیح می‌دهم.
چارت دروس مثل دندان و پزشکی، دوسال اول بیشتر دروس علوم پایه هست که بین رشته‌های داروسازی و پزشکی و دندانپزشکی تقریبا مشابه است. برای مثال در داروسازی درسی به نام بافت شناسی را داریم که بچه‌های پزشکی و دندان هم دارند ولی خب تعداد واحد ان برای هر رشته متفاوت است و به همان نسبت سخت‌تر است.
آناتومی، شیمی عمومی، شیمی آلی ۱و۲، شیمی تجزیه، بیوشیمی، شیمی بالینی، میکروب شناسی، ویروس شناسی، انگل شناسی، طب سنتی و حالا در مقاطع بالاتر از هر گرایش یک سری درس داریم مثل سنگ شناسی و بیوتکنولوژی و همچنین دروس اختیاری که هرکس با توجه به علاقه می‌تواند انتخاب کند که در کدام فیلد بیشتر درس بردارد که خب به دانشگاه هم بستگی دارد که چه درسی ارائه می‌دهد.
بعد از گذراندن این دروس، ۳ واحد کارآموزی داریم که شامل کارآموزی داروخانه شهری، کارآموزی صنعتی و کارآموزی بیمارستانی می‌شود. که این هم قابل انتخاب است که بسته به علاقه فرد میتواند انتخاب کند‌. البته بعد این ها باید طرح گذرانده شود که توضیح میدهم.

۵- تفاوت رشته با آنچه عموماً دانش‌آموزان دبیرستانی فکر می‌کنند و همچنین تصورات و باورهای غلط
مثل همه‌ی رشته ‌ها تصور غلط درباره‌ی داروسازی هم وجود دارد. یک تصور ناراحت کننده این است که تصور میکنند یک داروساز فقط در داروخانه کار می‌کند و دارو میفروشد. در حالیکه یک داروساز شاغل در داروخانه باید نسخه را بررسی کند و تداخلات دارویی موجود در نسخه را تشخیص دهد. داوساز باید در صورت لزوم به مشتری مشاوره‌ی دارویی بدهد و یا با دکتر او در صورت نیاز در تماس باشد.

۶- زمینه‌های کاری مختلف جهت آینده شغلی
قبلا تعداد دانشگاه ‌های داروسازی کم بود به همین خاطر بازار کار بسیار گسترده‌ای برای فارغ‌التحصیلان وجود داشت. الان تعداد دانشگاه‌ها زیاد شده و میتوان گفت مقداری بازارکارش اشباع شده ولی نه مثل بازار کار مهندسی. تعداد کل داروسازانی که هرسال در ازمون کنکور قبول می‌شوند حدود ۱۱۰۰ نفر هستند که خب با افزایش این مقدار در سال‌های بعد ضرر زیادی به داروسازان وارد می‌شود. ولی با این حال تعداد فارغ‌التحصیلان داروسازی از دندان پزشکی و پزشکی کمتر است و هنوز بازار کار خوبی برای آن وجود دارد.
صنعت مقصد بسیاری از داروسازان است که شرایط شغلی مناسبی برای ان‌ ها فراهم می‌کند. ۹۰ درصد داروسازان مشغول به کار می‌شوند که نشان دهنده‌ی شرایط شغلی خوب این رشته است.

۷- آینده تحصیلی جهت مقاطع بالاتر (هم در داخل هم در خارج)
برای ادامه تحصیل داخل ایران در تخصص که مشکلی نیست. البته مثلا گرایش شیمی دارویی و سم شناسی را بچه‌های رشته‌ی شیمی آلی هم می‌توانند شرکت کنند ولی خب به آنها پی‌ اچ دی شیمی گفته میشود نه داروساز به علاوه اینکه اجازه‌ی زدن داروخانه هم ندارند. آزمون تخصص که صرفا مثل پزشکی برای تخصص باشد فقط برای بچه‌های گرایش بالینی تعریف شده البته ظرفیت قبولی ان پایین است و قبول شدن در آن سخت است ولی اگر معدلشون حدودا بالای ۱۴ باشد میتوانند ازمون تخصص شرکت کنند و ادامه تحصیل بدهند‌.
برای خارج کشور بسته به کشوری که میخواهند بروند متفاوت است چون هرکشور ضوابط خاص خودش را دارد ولی بیشتر بچه‌های داروسازی آمریکا را انتخاب می‌کنند چون در آمریکا مانند ایران دکترای حرفه‌ای است. در اروپا بیشتر لیسانس هست البته در انگلیس تا جایی که اطلاع دارم حالت فوق لیسانس هم شده است. ولی امریکا مقصد راحت ‌تری برای دانشجویان است. البته برای مثال برای تحصیل در کانادا باید آزمونی را شرکت کنند که مشابه ان برای بچه‌های پزشکی هم هست. به طور کلی اپلای برای داروسازی خیلی راحت‌تر از دندون و پزشکی است.

۸- وضعیت مهاجرت با رشته مورد نظر
همانطور که گفتم برای کشورهای مختلف متفاوت است. یک راه این است که برای تخصص در ان کشور قبول شوی که خب راه راحت تری است. برای کار باید یک ازمون معادل سازی داده شود که برای کشور‌های مختلف، متفاوت است. مثلا برای ازمون کانادا خیلی سخت است ولی نشدنی نیست. برای آلمان راحت تر است. کانادا و امریکا و آلمان برای مهاجرت برای بچه‌های دارو پرطرفدار است. البته مثلا شرایط کار در آمریکا و کانادا نسبت به ایران خیلی سخت تر است ولی به همان نسبت درآمد بهتری هم دارند.

۹- توضیح درباره‌ی طرح رشته‌ی داروسازی و تفاوتش با بقیه رشته‌ها
طرح رشته‌ی دارو با طرح مهندسی متفاوت است. در طرح داروسازی شما مانند یک شاغل واقعی هستید و همان مقدار مسئولیت دارید و در ازای آن حقوق دریافت میکنید که موقعیت بسیار خوبی برای یادگیری و کسب تجربه است.
البته طرح در صنعت حقوق نسبتا کمی دارد که باز هم بسته به شرکت متفاوت است. طرح در داروخانه حقوق بهتری دارد مثلا ۶-۷ تومن در ماه که با توجه به تجربه‌ی قابل کسب فرصت بسیار خوبی است. طرح برای بچه‌ها اجباری است و حدود دوسال است. البته طرح در مناطق محروم زمان کمتری دارد و امتیاز بیشتری دارد. یک داروساز برای زدن داروخانه باید حدود ۲۰۰۰ امتیاز داشته باشد که با کارکردن این امتیاز را بدست می‌اورد. البته شرایطی هست که دانشجو از طرح معاف می‌شود ولی بنظر من اشتباه است چون این موقعیت بسیار خوبی برای دانشجو است. طرح دارو نسبت به طرح پزشکی و دندون طاقت فرسا نیست.

۱۰- معایب و نقاط ضعف رشته
مزایا و معایب هر رشته برای هر شخص متفاوت است. ممکن است یک ویژگی برای یک شخص عیب باشد و شخص دیگر با این موضوع مشکلی نداشته باشد.
برای مثال می‌توان گفت ما در داروسازی نسبت به پزشکان و دندانپزشکان درآمد کمتری داریم. با توجه به ایین نامه جدید، اگر در تهران داروخانه‌ هم نداشته باشیم حدودا ماهی ۱۵ تا ۱۶ میلیون درامد هست که این مقدار برای کسایی که داروخانه دارند بسته به مکان می‌تواند بسیار بیشتر هم باشد.
یکی دیگر از معایب، مشکلات در تاسیس داروخانه است. در گذشته زدن داروخانه راحت تر بود ولی امروزه با توجه به افزایش تقاضا برای این کار، سخت گیری‌هایی انجام می‌شود که کار را سخت میکند. ممکن است مدت زمان خیلی زیادی طول بکشد تا فرد بتواند امتیازهای لازم برای تاسیس داروخانه را جمع بکند. اگر فردی بخواهد سریعتر داروخانه بزند باید پروانه‌ی این کار را از کسی که بدست اورده خریداری کنید. البته مبلغ خرید پروانه خیلی زیاد است و برای کسایی که سرمایه‌ی اولیه نداشته باشند انجام این کار خیلی سخت است. عیب دیگر این رشته این است که مدام فارغ‌التحصیلان این رشته درحال افزایش هستند و مقدار داروخانه ها درحال افزایش است.
توصیه‌ی من به داوطلبان این است که بین رشته‌ی داروسازی و دندان و پزشکی، رشته‌ای را انتخاب کنند که در بین فامیل و افراد نزدیک و اشنایان کسی این رشته را گذرانده باشد و در آن رشته صاحب کار باشد. برای مثال برای من فشار زیادی از لحاظ کاری وجود ندارد چون در بین نزدیکانم سه داروخانه دار وجود دارد که در صورت نیاز می‌توانند حمایتم کنند.
شروع کردن کاری از صفر در این شرایط اقتصادی کار بسیار سختی است و نیازمند پشتیبان قوی دارد. عیب دیگر این رشته که شاید خیلی مهم نباشد، بد رفتاری‌هایی است که ممکن است با کادر درمان شود که خب خیلی کم است و موضوع خیلی مهمی نیست.
در گذشته دانشجویانی که ۱۴۰ واحد گذرانده بودند می‌توانستند به عنوان قایم مقام مشغول به کار شوند که بعد این تعداد به ۱۸۰ واحد تغییر کرد. طبق ایین نامه‌ی جدید قرار است این مورد حذف شود. ممکن است خیلی ها این را عیب بدانند چون حقوق دانشجو در دوره‌ی تحصیل قطع میشود ولی من این مورد را عیب مطلق تلقی نمیکنم چون قایم مقام‌ها حقوق کمی دارند و به همین دلیل داروخانه دارها دانشجویان زیادی می‌گیرند. لغو این قانون باعث می‌شود دانشجو بعد از اتمام تحصیل بتواند خودش وارد بازار کار با حقوق خیلی بهتری شود.
از جمله مزیت‌های این رشته این است که شما با حدود ۶ سال درس خواندن دکتر میشوید که این مدت زمان در پزشکی و دندانپزشکی و رشته‌های مهندسی کمتر است.
مزیت دیگر این رشته محیط کار ان است که تا اخر عمر همراه هرکس است. رشته‌ی داروسازی استرس خیلی کمتری نسبت به دندان و پزشکی دارد. محیط کار این رشته ارامش بیشتری دارد و بهتر است هر فرد با توجه به روحیه‌ی خودش ویژگی‌های محیط کار هر رشته را در نظر بگیرد تا اسیب نبیند. محیط کار داروسازی اسیب و تهدید جسمی کمتری دارد. همچنین یک داروساز در جامعه از احترام زیادی برخوردار است.
۱۱- مهارت‌ها و توانایی‌های علمی‌لازم برای ورود به رشته
قطعا کسی که توانسته این رشته را قبول شود ویژگی‌های زیادی داشته که توانسته خودش را با شرایط مختلف دوران کنکور وفق دهد. ممکن است درس‌هایی که می‌خوانید با موقعیت شغلی تفاوت زیادی داشته باشد و همه‌ی درس‌ها به درد نخورند. از طرفی این رشته حفظیات زیادی دارد که البته با زمان بیشتری گذاشتن روی مباحث این مشکل تا حدی حل می‌شود.
به طور کلی نمیتوان گفت که شما باید ویژگی خاصی داشته باشید. اگر علاقه داشته باشید برای موفقیت در این رشته کافی‌ست. ولی تلاش و پشتکار زیادی می‌خواهد و شما باید در طول ترم خیلی زیاد درس بخوانید و نمی‌توانید به شب امتحان موکول کنید.
زبان خیلی خوبی باید داشته باشید زیرا رفرنس‌ها و اطلاعات دارویی همه انگلیسی هستند. البته اگر الان زبان خوبی ندارید مشکلی ندارد و می‌توانید همزمان با دروس دانشگاه زبان خود را تقویت کنید.

۱۲- روحیات لازم برای ورود به رشته (مثلا روحیه مدیریتی، خلاقیت بالا، مهارت‌های ارتباطی قوی یا …)
در برخی منابع نوشته شده‌ است که اگر درونگرا هستید رشته‌ی داروسازی و اگر برونگرا هستید رشته‌ی دندانپزشکی برای شما مناسب است. این بنظر من به صورت مطلق درست نیست زیرا رشته‌ی داروسازی فیلدهای زیاد و متنوعی دارد و نمیتوان گفت این تیپ شخصیتی مناسب این رشته است. به صورت کلی می‌توان گفت داروسازی دو قسمت است. یک قسمت مربوط به صنعت و قسمت دیگر مربوط به داروخانه و بیزینس است. برای افراد برونگرا کار در داروخانه بهتر است زیرا نیازمند ارتباط به افراد زیادی در طول روز است که این مسئله ممکن است برای انسان‌های برونگرا راحت تر باشد. البته بخش صنعت برای هر دو گروه مناسب است و از این لحاظ محدودیتی برای افراد وجود ندارد.
اگر به فکر درآمد و کار اقتصادی هستید کار در داروخانه برای شما میتواند جذاب‌تر باشد. ولی اگر دوست دارید ساعت‌های زیادی در آزمایشگاه‌ها بگذرانید و فرمولاسیون‌های جدید به دست بیاورید، کار در صنعت برای شما بهتر است.
البته پیش‌بینی میشود در اینده صنعت خیلی گسترده شود و درامد‌های زیاد از داروخانه‌ها به بخش صنعتی منتقل شود.
۱۳- مقدار درامد این رشته
در بخش‌های قبل توضیح دادم ولی اگر بخواهم دقیقتر توضیح بدهم. اگر شما داروسازی هستید که تازه فارغ‌التحصیل شدید و داروخانه نداشته باشید، در شهر تهران با نرخ مصوبه‌ی جدید حدودا ساعتی ۸۰ تا ۹۰ تومن درامد دارید که برای حدود ۴۴ ساعت کار در هفته حدود ۱۶ و نیم میلیون درامد دارید. ولی اگر داروخانه‌ برای خودتان باشد این درآمد می‌تواند خیلی بیشتر شود. ماهی ۱۰۰ میلیون تومن و یا حتی خیلی بیشتر هم می‌توانید درامد داشته باشید.
اما اگر در صنعت کار کنید، ممکن است حقوق پایه شما در ابتدای ورود به صنعت پایین‌تر باشد. مثلا ۳تا ۴ تومن در ابتدای ورود در هر ماه. ولی رشد خیلی بیشتری خواهید داشت. برای مثال اگر مدیر کیفی یک شرکت باشید میتوانید ماهی ۳۰ تومن و یا بالاتر به راحتی بدست بیاورید. و حتی بعد میتوانید بیزینیس خودرا شروع کنید که درامد واقعا خیلی بالایی خواهید داشت. به همین دلیل کار در صنعت اینده‌ی خیلی روشنی خواهد داشت.
ولی توصیه‌ی من این است که به درآمد به عنوان فاکتور اول در انتخاب رشته نگاه نکنند و ابتدا علایق خودرا ارزیابی کنند بعد درآمد را هم در نظر بگیرند.